ΓΙΟΓΚΑ

H σημασία της αναπνοής στη γιόγκα...

Μέσα από τα τέσσερα επίπεδα της ύπαρξής μας!

Η ρυθμική και η συνειδητή αναπνοή που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια των στάσεων, αλλά και κατά τη διάρκεια επιπλέον τεχνικών αναπνοής στη γιόγκα, είναι η «μπαταρία»  που «φορτίζει» νου και σώμα με ζωτική ενέργεια! 

Όταν έχεις χάσει τη Σοφία... ανάπνευσε! Guru Nanak

Όλοι οι άνθρωποι κατανοούμε ότι η αναπνοή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή μας και, για την ακρίβεια, αποτελεί έναν βασικό κρίκο που συνδέει το σώμα μας με την ίδια τη ζωή. Είναι, επίσης, μία σημαντική διαδικασία μέσω της οποίας επαναφέρουμε την ύπαρξή μας και το σώμα μας σε ισορροπία. Πόσο συχνά, όταν αγχωνόμαστε ή όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια δύσκολη ή απαιτητική κατάσταση, δεν λέμε «Πάρε μια βαθιά αναπνοή!»; Μια τόσο φυσιολογική, καθημερινή και συνεχόμενη λειτουργία του σώματός μας αποτελεί τη βάση για την εξάσκηση της Χάθα Γιόγκα.

Η ρυθμική και η συνειδητή αναπνοή που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια των στάσεων, αλλά και κατά τη διάρκεια επιπλέον τεχνικών αναπνοής στη γιόγκα, είναι η «μπαταρία»  που «φορτίζει» νου και σώμα με ζωτική ενέργεια! Συχνά λέμε ότι στα μαθήματα γιόγκα κάνουμε Pranayama, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις τεχνικές αναπνοής. Αυτό όμως δεν είναι ακριβώς η αλήθεια. Οι τεχνικές αναπνοής ονομάζονται Pranayama, μα στην ουσία Pranayamaδεν είναι οι τεχνικές αναπνοής, αλλά η κατάσταση την οποία επιτυγχάνει κανείς όταν εξασκεί τις τεχνικές αναπνοής. Pranayama είναι ο στόχος και όχι η διαδικασία.

«Prana» σημαίνει «Zωτική Ενέργεια», είναι η ζωογόνος δύναμη που διαπερνά ολόκληρη τη Δημιουργία, «Yama» σημαίνει «Έλεγχος» και «Ayama» σημαίνει «Διεύρυνση». Με λίγα λόγια, Pranayama είναι ο έλεγχος της πράνα στο σώμα μας μέσω της αναπνοής και μέσα από την ατομική μας διεύρυνση, καθώς λαμβάνουμε περισσότερη ζωτική ενέργεια στο παρόν. Έτσι, επιτυγχάνεται ο έλεγχος του σώματος, η συνειδητή διαχείριση της ενέργειάς μας και η σύνδεσή του με τον νου και το πνεύμα. Καθώς εξασκούμαστε όλο και περισσότερο στις τεχνικές αναπνοής, μεταβαίνουμε ταχύτερα στο να αφυπνίσουμε την ικανότητά μας να ελέγχουμε το σώμα μας μέσω της αναπνοής μας, ενώ παράλληλα απολαμβάνουμε όλα τα οφέλη από την πράνα που εισπράττουμε. Σημαντικό είναι όχι μόνο να λαμβάνουμε ζωτική ενέργεια, αλλά να είμαστε σε θέση να τη διαχειριζόμαστε σε φυσικό, συναισθηματικό και νοητικό επίπεδο. Όσο εξασκούμε τη Χάθα Γιόγκα, τόσο ερχόμαστε σε επαφή με το σώμα μας και τον νου μας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία η γιόγκα μπορεί να αποτελέσει ένα θαυμάσιο εργαλείο αυτογνωσίας, το οποίο μπορεί να μας επιτρέψει να απελευθερωθούμε συνειδητά από όσα μας κρατούν πίσω στη ζωή και να οδεύσουμε στο να γίνουμε κυρίαρχοι του εαυτού μας.  Όταν φτάσουμε σε ένα καλό επίπεδο σε αυτή τη διαδικασία, είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε ακόμα παραπέρα και να φτάσουμε στο επίπεδο να υπερβούμε το σώμα και τον νου μας. Η εξάσκηση αυτή, που γίνεται μέσω του διαλογισμού, μπορεί να μας οδηγήσει στο να βιώσουμε πιο λεπτοφυείς καταστάσεις της ύπαρξής μας και να φτάσουμε στη φώτιση.

Η βαθιά, η ρυθμική και η συνειδητή αναπνοή επηρεάζει και εξισορροπεί και τα τέσσερα επίπεδα της ύπαρξής μας. Υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος που η σωστή αναπνοή, μέσω της γιόγκα, επιδρά…

Στο Φυσικό Σώμα…

Η κίνηση των πνευμόνων αποτελεί την πιο φανερή εκδήλωση της πράνα στο ανθρώπινο σώμα και μέσω του ελέγχου αυτής αρχίζουμε και αποκτάμε έλεγχο και συνείδηση των λειτουργιών του σώματός μας. Με αυτόν τον τρόπο, μαθαίνουμε πώς να αφουγκραζόμαστε το σώμα μας και ερχόμαστε σε ουσιαστική επικοινωνία με τις αληθινές του ανάγκες.

Όταν μιλάμε για έλεγχο, δεν εννοούμε την άσκηση βίας πάνω στο σώμα μας. Δεν πιεζόμαστε ούτε προσπαθούμε να αναπνεύσουμε. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη φιλοσοφία της γιόγκα, η οποία πρεσβεύει τον σεβασμό στο σώμα μας. Ο μαθητής, ύστερα από εξάσκηση συγκεκριμένων τεχνικών, μαθαίνει πώς να  αναπνέει ρυθμικά και συνειδητά.

Με τη βαθιά, την ήρεμη και τη ρυθμική εισπνοή,  το σώμα προσλαμβάνει  περισσότερο οξυγόνο, και στην εκπνοή αποβάλλεται μεγάλο μέρος των τοξινών του. Το νευρικό σύστημα εξισορροπείται, οι μύες χαλαρώνουν, η καρδιά και τα όργανα της κοιλιάς δέχονται ένα τονωτικό μασάζ,  ενώ ο νους αποκτά μεγαλύτερη ηρεμία, συγκέντρωση και διαύγεια. Η κίνηση αποκτά αρμονική ροή και απολαμβάνουμε  τα οφέλη κάθε στάσης. Όταν η αναπνοή συγχρονίζεται με την κίνηση, αποτελεί μία έγκυρη πυξίδα που μας δείχνει μέχρι ποιο σημείο το σώμα μας είναι έτοιμο να εκτελέσει μία στάση, καθώς λαμβάνουμε τα μέγιστα οφέλη από αυτήν, τη δεδομένη στιγμή.

Η εισπνοή και η εκπνοή στις στάσεις πραγματοποιούνται από τη μύτη για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί καθώς εισπνέουμε από τη μύτη, ο αέρας φιλτράρεται και αποκτά τη σωστή θερμοκρασία πριν πάει στους πνεύμονες, και δεύτερον, γιατί εισπνέοντας και εκπνέοντας από τη μύτη μπορούμε να αποκτήσουμε έλεγχο της πράνα στο σώμα μας μέσω της συγκέντρωσης.

Όταν κάνουμε γιόγκα, είναι σημαντικό να αναπνέουμε σωστά στην κάθε στάση, ακόμα κι αν δεν την εκτελούμε τέλεια, και όχι να εκτελούμε τη στάση με υπέρμετρη προσπάθεια, σφίξιμο των μυών ή κράτημα της αναπνοής προκειμένου να την κάνουμε τέλεια. Σε αυτήν την περίπτωση παύουμε να κάνουμε γιόγκα και ξεκινάμε τη μάχη με το σώμα και τον νου μας. Αυτό που είναι τέλειο για τον κάθε έναν κάνοντας γιόγκα είναι η στάση που μπορεί να πάρει το σώμα του και ο νους του τη δεδομένη στιγμή. Όσο η πρακτική συνεχίζεται, η κάθε δεδομένη στιγμή έχει κάτι καινούργιο να προσφέρει. Μία κυτταρική και νοητική ανανέωση, που αναζωογονεί όλα τα επίπεδα της ύπαρξης.

Στο Νοητικό & Συναισθηματικό Σώμα…

Τα συναισθήματά μας δεν είναι τίποτα άλλο από την αντανάκλαση και την έκφραση του τρόπου με τον οποίο σκεφτόμαστε, καθώς και των νοητικών προτύπων που καλλιεργούμε σε υποσυνείδητο κυρίως, αλλά και σε συνειδητό επίπεδο. Το άγχος, το στρες, ο θυμός, η ανησυχία, ο φόβος και όλα τα μη ισορροπημένα συναισθήματα επηρεάζουν την αναπνοή μας και την κάνουν πιο ρηχή, λιγότερο αποτοξινωτική και καθόλου αναζωογονητική για εμάς. Το σώμα δεν ανανεώνεται σε κυτταρικό επίπεδο και ο εγκέφαλος, όπως και ολόκληρο το σώμα, δεν οξυγονώνονται σωστά. Με αυτόν τον τρόπο επηρεάζεται η λειτουργία του εγκεφάλου μας, που είναι το φυσικό όργανο του νου μας, η φυσική μας ενέργεια μειώνεται και ως αποτέλεσμα έλκουμε περισσότερες σκέψεις και συναισθήματα που δεν είναι αρμονικά και συμβατά ούτε με αυτό που πραγματικά είμαστε, αλλά ούτε και με αυτό που αληθινά θέλουμε να είμαστε στην καθημερινότητά μας. Τα συναισθήματά μας προέρχονται από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο νους μας.

Η ενεργειακή σχέση και σύνδεση του φυσικού και του νοητικού μας σώματος είναι πολύ σημαντική για τη σωματική και τη συναισθηματική μας υγεία. Όταν στρέφουμε τη συνείδησή μας και συγκεντρωνόμαστε  στην αναπνοή μας, είμαστε σε θέση να αξιοποιούμε και να κατευθύνουμε την ενέργειά μας εκεί που επιθυμούμε, αφού το σώμα λαμβάνει το απαραίτητο οξυγόνο και ο νους ηρεμεί και γαληνεύει.

Η αναπνοή συμβάλλει στην αυτεπίγνωση και στον αυτοέλεγχο, ο οποίος έχει μεγάλη επίδραση στη νοητική μας δραστηριότητα και κατ’ επέκταση στην καθημερινότητά μας. Με τις τεχνικές αναπνοής στη γιόγκα ερχόμαστε στο παρόν, με αποτέλεσμα να ζούμε στο παρόν. Το σώμα μας ζει πάντα στο παρόν, αλλά ο νους μας όχι. Πολύ σημαντικό στην πρακτική της γιόγκα είναι ότι καθώς παρατηρούμε το σώμα μας, που βρίσκεται πάντα στο παρόν,  και συγκεντρωνόμαστε στις λειτουργίες του και στην αναπνοή… ερχόμαστε κι εμείς οι ίδιοι στο παρόν.  

Ο νους μας συνήθως ταξιδεύει μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος, ανακαλώντας παλιά γεγονότα ή  προβάλλοντας στο μέλλον πρότυπα σκέψεων, με αποτέλεσμα να ξοδεύεται  πολύτιμη ενέργεια, η οποία δεν αξιοποιείται δημιουργικά στο τώρα. Αντιθέτως, ένας νους που ζει στο παρόν, έχει διαύγεια και προσανατολίζεται σε μια πιο θετική στάση απέναντι στη ζωή, και στρέφεται στις προκλήσεις της καθημερινότητας με μια πιο εποικοδομητική ματιά. Επιπλέον, ένας νους που είναι στραμμένος στο παρόν, την κάθε στιγμή, δεν αναπαράγει αλλά ούτε προβάλλει παρελθοντικά μοτίβα στο μέλλον, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να βιώνει περισσότερη διαύγεια και ηρεμία στην κάθε στιγμή της καθημερινότητάς του.

Η παύση στην εισπνοή και την εκπνοή (κράτημα & άπνοια), στην οποία εξασκείται ένας μαθητής της γιόγκα σταδιακά, βοηθάει στον έλεγχο της αναπνοής και τον τοποθετεί σε μια θέση παρατηρητή. Ένας ήσυχος νους που παρατηρεί, βιώνει τα οφέλη της αναπνοής σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξής του. Ένας ήσυχος παρατηρητής βρίσκεται πάντα στο παρόν!

Όπως αναφέρεται και στο πρώτο εγχειρίδιο γιόγκα, στη Hatha Yoga Pradipika, «Όταν η αναπνοή είναι ασταθής, ο νους περιπλανιέται, όταν η αναπνοή είναι σταθερή και ήρεμη, έτσι είναι και ο νους».

 

Στο Πνευματικό Σώμα…

Για τους Γιόγκι, οι τεχνικές αναπνοής, όταν εκτελούνται σταδιακά και συχνά, οδηγούν τον άνθρωπο στο μονοπάτι της πνευματικής αφύπνισης. Η γιόγκα αποτελεί ένα σύστημα αυτογνωσίας, αφού καλλιεργεί την παρατήρηση του εαυτού και την αυτεπίγνωση. Καθώς αποκτούμε επίγνωση του εαυτού που έχουμε δημιουργήσει, είμαστε σε θέση να επιλέξουμε συνειδητά να απελευθερωθούμε από πρότυπα σκέψης, πεποιθήσεις και συναισθήματα που δεν μας εξυπηρετούν στο παρόν μας. Αυτό είναι ένα εισιτήριο που θα μας οδηγήσει στο να έρθουμε σε επαφή με τον Εσώτερο Εαυτό μας και το Πνεύμα. Με τη γιόγκα μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με τον πραγματικό Εαυτό μας, μέσω του Διαλογισμού, με αποτέλεσμα να ανασύρουμε από μέσα μας την Αλήθεια και να συντονιζόμαστε με την πραγματική και ουσιαστική Δύναμή μας… Τη Δύναμη της Αγάπης… Αυτό καλλιεργεί τη σύνδεσή μας με τον Δημιουργό και ολόκληρη την πλάση.

Η πνευματική αφύπνιση έρχεται όταν ο μαθητής πλέον ελέγχει την πράνα στο σώμα του και υπερβαίνει την ταύτιση με το σώμα και τον νου του. Τότε, η ταύτιση με το σώμα μας δεν εξουσιάζει και δεν ελέγχει τον νου και την προσωπικότητα, αλλά αντίθετα, Κύριος του σώματος είναι ο Ανώτερος Νους και Εαυτός.

Αναπνέοντας σωστά, διατηρούμε  το σώμα μας υγιές και έχουμε έναν ισχυρό σύμμαχο για τη νοητική, τη συναισθηματική και την πνευματική μας ισορροπία!